افزایش عزت نفس وخود باوری

 تعریف عزت نفس و خودباوری:

عزت نفس یعنی احساس ارزشمند بودن که از طریق مجموعه افکار، عواطف، احساسات و تجارب بدست می آید به نحوی که فرد خود را توانمند با کفایت و موفق می داند.

عزت نفس و خود باوری چگونه ایجاد می گردد:

عزت نفس و خودباوری از کودکی، توسط والدین و اطرافیان و محیط مدرسه شکل می گیرد برای مثال: اگر کودکی در  محیط پر از ترس بزرگ شود می آموزد که بترسد و یا اگردر  محیط پر از تشویق بزرگ شود می آموزد که اعتماد کند، عزت نفس کودکان ازنوع نگاه، نگرش و رفتاری که دیگران نسبت به او دارند می تواند شکل بگیرد.

رفتارهایی چون طرد، عدم محبت، عدم توجه، غفلت، جدی نگرفتن، گوش ندادن، عدم احترام، تحقیر، تمسخر، سرزنش، تهدید، مقایسه، توجه به نکات منفی، انتظارات بیش ازحد و بدرفتاری باعث کاهش عزت نفس درکودک می شود ازطرف دیگر رفتارهایی چون پذیرش، احترام، محبت، توجه، جدی گرفتن، احساس تعلق، تشویق، حمایت، تحسین، احساس ایمنی وانتظارات مناسب موجب افزایش عزت نفس درکودکان می شود.برای ایجادعزت نفس درفرزندن بهتر است به آنهاکمک کنیم تا بیاموزندکه:

1- هیچ انسانی شبیه دیگری نیست: هیچکدام ازانسان ها درطول تاریخ شبیه هم نبوده و نخواهد بود و به خود بگوید: که هیچ کس شبیه من نیست، من آنچه که هستم دوست دارم و احساس خوبی نسبت به خود دارم .

2- به خود شناسی برسد: نقاط ضعف وقدرت خود رامنطبق با واقعیت بشناسدو با شناختن خود، خود را بهتر درک کرده و بپذیرند.

3- محدودیت وتوانمندیهای خود را بپذیرند: نقاط ضعف خود را بدون نگرانی و ناراحتی پذیرفته و ازآنها احساس گناه و شرمساری نکنند چون هیچ فردی نمی تواند(جزءمعصومین)انسانی کامل و به همه چیز دانا باشد و با آگاهی و پذیرش نقاط مثبت وضعف خود احساس رضایت و خشنودی می کند .

4- به احساس ارزشمندی واعتماد به نفس برسند: اگر انسان مراحل سه گانه قبل راآموخت باورخواهد کردکه فرد با ارزشی است فقط بایستی نکات مثبت ،مفید، و با ارزش خود راکشف کرده و به آنها ارزش بگذارد و اگر ما نیز این چنین باشیم سعی می کنیم (خودمان باشیم نه دیگری).

نشانه های افرادباخودباوری زیاد:

- فرد مستقل عمل می کند .

- مسئولیت پذیر است.

- نسبت به پیشرفتهایش افتخار می کند .

- به موفقیتهای جدید،مشاغل تازه روی می آورد.

- دامنه وسیعی ازهیجانها واحساسات رانشان می دهد.

- ناکامی رابه راحتی تحمل می کند.

- دیگران رابه راحتی تحت تاثیرقرارمی دهد.

نشانه های افراد باخود باوری کم:

- توانمندی خود رادست کم می گیرند.

- احساس درماندگی می کند.

- دامنه محدودی ازاحساسات وعواطف رانشان می دهد.

- ازموقعیت های جدیدو تازه دوری می کند.

- بلافاصله بهانه جویی می کندو ناامید می شود.

- درضعف های خود ،دیگران را سرزنش می کند.

راههای افزایش عزت نفس درکودکان و نوجوانان :

برای افزایش عزت نفس بایستی احساس کفایت ، مسئولیت، پذیرش ومحبت و رضایت از وضع جسمانی خود را در فرزندان ایجادکنیم و برای ایجاد هر یک از احساسات موارد زیر توصیه می شود:

1- برای ایجاد احساس کفایت :

- انتظارات بیش از حداز آنها نداشته باشیم .

- توانایی های آنها را تشویق وتحسین نماییم .

-کارها، فعالیت ها و عواطفشان را حمایت کنیم .

- کمک نماییم که عملکردش را بهبود بخشیده وموفقیت را هر چند کوچک تجربه نمایند.

2- برای ایجاد احساس مسئولیت :

- تشویق کنیم تا ارتباط سالم اجتماعی با دوستان واطرافیان برقرار کنند .

- فرصت ها را فراهم نماییم تا تجارب، توانایی ها وموفقیت هایشان را با هم درمیان بگذارند .

- با واگذاری تدریجی فعالیت ها، احساس مسئولیت وتعهد رادر آنها پرورش دهیم.

3- برای ایجاد احساس پذیرش و محبت:

- از مقایسه او با دیگران بپرهیزیم و او را به عنوان یک فرد بی نظیر ومنحصر به فرد نگاه کنیم .

- بدون قید و شرط او را بپذیریم تا احساس پذیرش درونی را در آنها تقویت کنیم .

- کمک کنیم تا خود را قبول داشته وبه خود اعتقاد پیداکنند واحساس یقین را درآنها پرورش دهیم .

- آنها را به عنوان هدیه ونعمت الهی تلقی کرده وبه آنها احترام بگذاریم .

- کمک کنیم تا عواطف و محبت خودشان را براحتی بروز دهند .

برای ایجاد احساس رضایت از ظاهر وخصوصیت جسمانی خود :

- کمک کنیم تا نسبت به تفاوتهای فردی خودشان دررشد جسمانی احساس راحتی وپذیرش نمایند.

- همانگونه که به توانایی آنها احترام می گذاریم به محدودیتهای جسمانی آنها نیز توجه جدی داشته باشیم .

- درحفظ نظارت و نظافت ونظم وتندرستی آنها راتشویق نماییم .

عوامل کاهش دهنده عزت نفس وخودباوری :

- بیش از اندازه بر باید های خودمان تاکید داشته باشیم .

- احساسات وعواطف خودمان را همواره واقعی تصور نموده وازپذیرش انتقاد بیم داشته باشیم .

- زمینه های منفی خود رابزرگ داشته ودرعوض جنبه های مثبتمان راکم اهمیت تلقی نماییم .

- به خاطر هر عملکردی به خودمان برچسب بزنیم برچسب زدن فرایندی است که با سرزنش وملامت خود همراه است .

- داشتن اندیشه «همه یا هیچ » یعنی وقتی نمی توانیم فعالیتی را به درستی وکامل به نتیجه برسانیم خود راشکست خورده بدانیم .

- به نظرات دیگران اهمیت افراطی داشته وسعی دربرآوردن همه ی آنها داشته باشیم .

- همیشه دیگران را بالاتر ازخود مقایسه کرده و در برابر آنها اظهار عجز وناتوانی بنمائیم.

- دنباله روی کورکورانه ازدیگران داشته باشیم .

راهکارهای افزایش عزت نفس وخودباوری :

- ارتباط با خداوند به شما نیرو می بخشد پس یاد و ذکر و ارتباط با خداوند را فراموش نکنید.

- درکردار وگفتار محبت خود را نشان دهیم .

- هر زمانی لازم است قاطعانه «نه »بگوییم .

- هنگام راه رفتن با صلابت راه بروید وپاهای خودرا به زمین نکشید .

- کم وگزیده صحبت کنید کسانی که زیاد حرف می زنند اندیشه های غیر قابل دفاع هم بسیار می گویند که موجب استرس می شود .

- با جسم خود خوب رفتار کنید و مواظب سلامتی خود باشید .

- بیان وذهنیت مثبت داشته باشید تفکر مثبت وخوش بینی راسرلوحه امور خود قرار دهید و ناامید و مأیوس نشوید .

- برای خود ارزش و احترام قائل شوید وخود را دست کم نگیرید.

- از فرزندانتان به صراحت تمجید کنیم و وقتی روابط خوبی را با دیگران ایجاد می کنند آنان را تایید کنیم .

- به دیگران عشق بورزید ،گذشت داشته باشید.

همه راببخشید وخود رانیز ببخشید .